Zmiany w zasadach ustalania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku dla opiekuna
Od 1 stycznia 2024 r. zaczynają obowiązywać nowe przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujące m.in. warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Zmiany te wprowadzono ustawą z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. poz. 1429).
Z powyższych regulacji wynika m. in., że po zmianach, świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać wyłącznie osobom sprawującym opiekę na osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia, bez jakichkolwiek ograniczeń w zakresie podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, także pracy na gospodarstwie rolnym.
Ponadto, pobieranie przez opiekuna własnych świadczeń emerytalno-rentowych nie będzie miało wpływu na jego prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.
Ważną zmianą jest także wprowadzenie wyższej kwoty świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli w rodzinie jest więcej niż jedna osoba z niepełnosprawnością (orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji). Świadczenie pielęgnacyjne będzie podwyższane o 100 proc. na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.
Należy zwrócić uwagę, iż nowe warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, które będą obowiązywać od dnia 1 stycznia 2024 r. nie dotyczą osób, które na zasadzie zachowania praw nabytych, będą pobierać świadczenie na podstawie przepisów dotychczasowych.
Zmienione przepisy rozszerzają również krąg osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego – od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać następującym opiekunom:
- matce albo ojcu,
- innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
Uwaga! osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne, która sprawuje opiekę nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18. roku życia i która będzie chciała po 31 grudnia 2023 r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach musi po dniu 31 grudnia 2023 r. zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie starych przepisów i złożyć wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów.
Od 1 stycznia 2024 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosić będzie 2988 zł miesięcznie.
Ponadto od dnia 1 stycznia 2024 r. nie będzie już przyznawany specjalny zasiłek opiekuńczy (jedynie na podstawie przepisów przejściowych zasiłek ten będzie nadal przyznawany na zasadzie zachowania praw nabytych).
Ochrona praw nabytych dotyczyć będzie również osób, którym przyznano świadczenie pielęgnacyjne na starych zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2023 r.
Oznacza to, że osoby, które przed dniem 1 stycznia 2024 r. lub po dniu 1 stycznia 2024 r. nabyły lub nabędą prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. i za okres co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r. będą uprawnione do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, będą mogły zachować prawo do tych świadczeń na zasadzie zachowania praw nabytych, czyli na obowiązujących do 31 grudnia 2023 r. dotychczasowych przepisach zawartych w ustawie o świadczeniach rodzinnych – jednak nie dłużej niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane.
Te osoby zachowają prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa do tych świadczeń będzie złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia, a następnie złożenie wniosku o świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.
Uwaga: prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach dotychczasowych przysługiwać będzie ww. osobom korzystającym z ochrony praw nabytych również po upływie okresu zasiłkowego, na który ten zasiłek został przyznany (czyli także na kolejne okresy zasiłkowe). Warunkiem jest, złożenie wniosku o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy (czyli w ciągu 3 miesięcy od dnia 31 października danego roku kalendarzowego).
Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy oraz zasiłek dla opiekuna, nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego.
UWAGA! Należy poinformować tut. GOPS o złożeniu wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.
Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna wypłacone za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające jest świadczeniem nienależnie pobranym.
Nowym przepisem, który zacznie również obowiązywać od 1 stycznia 2024 r. jest art. 17 ust. 4a ustawy o świadczeniach rodzinnych, zgodnie z którym, w przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba sprawująca opiekę zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki. Te przepisy dotyczyć również będą osób pobierających na podstawie przepisów dotychczasowych świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna (przepisy przejściowe art. 63 ust. 12 -14 ustawy o świadczeniu wspierającym).
UWAGA! Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym wprowadza nowy rodzaj świadczenia, tj. świadczenie wspierające, które będzie skierowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami i przysługiwać będzie osobom z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18. roku życia. Przyznawanie i wypłacanie tego świadczenia będzie zadaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Więcej informacji na temat tego świadczenia można uzyskać na stronach internetowych ZUS https://www.zus.pl/-/%C5%9Awiadczenie-wspieraj%C4%85ce-dla-os%C3%B3b-z-niepe%C5%82nosprawno%C5%9Bci%C4%85
oraz na stronie MRPiPS: https://www.gov.pl/web/rodzina/swiadczenie-wspierajace
Szczegółowych informacji na temat nowych zasad przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, a także pozostałych świadczeń rodzinnych można uzyskać w GOPS Chmielno. Pracownicy Działu Obsługi Świadczeń służą pomocą w godzinach pracy, tj. poniedziałek, wtorek, środa – w godzinach 7.30 -15.30, czwartek – w godzinach 7.30 -16.00
W/w informacje dostępne są na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej:
https://www.gov.pl/web/rodzina/swiadczenie-pielegnacyjne-od-1-stycznia-2024-r---nowe-zasady3
https://www.gov.pl/web/rodzina/pytania-i-odpowiedzi---nowe-swiadczenie-pielegnacyjne2
