Świadczenie pielęgnacyjne – stare zasady

ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE – „stare zasady” – obowiązujące do 31.12.2023 r. oraz dla osób, które na podstawie praw nabytych będą po dniu 31.12.2023 r. pobierać świadczenie według dotychczasowych zasad

Świadczenie pielęgnacyjne jest świadczeniem, o które ubiegać może się matka, ojciec, opiekun faktyczny dziecka, osoba będąca rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub inna osoba, na której zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się:

• orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo
• orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

W przypadku, gdy o świadczenie pielęgnacyjne występuje osoba zobowiązana do alimentacji inna niż spokrewniona w pierwszym stopniu to aby otrzymać świadczenie należy spełnić łącznie następujące warunki:

• rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• nie ma opiekuna faktycznego dziecka lub rodziny zastępczej spokrewnionej lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

• nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub
• w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.

Znaczny stopień niepełnosprawności to:

• niepełnosprawność w stopniu znacznym w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
• całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji orzeczoną na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
• stałą albo długotrwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji albo trwałą lub okresową całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji, orzeczoną na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników w celu uzyskania świadczeń określonych w tych przepisach
• posiadanie orzeczenia o zaliczeniu do I grupy inwalidów
• niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeczoną na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Od 1 stycznia 2024r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w miesięcznej wysokości 2988,00zł. Kwota tego świadczenia podlega corocznej waloryzacji.

 

Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 gorszy w górę.

W przypadku gdy o świadczenie ubiega się rolnik, małżonek rolnika bądź domownik, świadczenie przysługuje odpowiednio:

- rolnikowi w przypadku zaprzestania prowadzenia przez niego gospodarstwa rolnego

- małżonkowi rolnika lub domownikowi w przypadku zaprzestania prowadzenia przez niego gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez niego pracy w gospodarstwie rolnym.

 

Jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje gdy:

Osoba sprawująca opiekę:

• ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno- rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym,
• ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna.

UWAGA:

Art. 17 ust. 5 pkt lit. a częściowo został uznany za niezgodny z art. 71 ust. 1 zdanie drugie w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 czerwca 2019 r., sygn. akt SK 2/17 (Dz.U.2019.1257) z dniem 9 stycznia 2020 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim stanowi, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

 

Osoba wymagająca opieki:

1. pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2. została umieszczona w rodzinie zastępczej z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
3. na osobę wymagająca opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
4. na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014r. o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekunów;
5. na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba ze przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Zarejestrowanie  w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego.

 

Jeżeli w stosunku do osoby ubiegającej się lub pobierającej świadczenie pielęgnacyjne wystąpią wątpliwości dotyczące sprawowania opieki, o której mowa w art. 17 ust. 1, organ właściwy oraz wojewoda mogą zwrócić się do kierownika ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych - do dyrektora centrum usług społecznych, o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2268 i 2270 oraz z 2022 r. poz. 1 i 66), w celu weryfikacji tych wątpliwości.

Dotyczy rolników:

- po przyznaniu przez organ właściwy świadczenia pielęgnacyjnego i utracie dotychczasowego tytułu ubezpieczenia emerytalno-rentowego w KRUS w związku z zaprzestaniem prowadzenia gospodarstwa rolnego/wykonywania w nim pracy, osoba uprawniona do w/w świadczenia będzie mogła złożyć do KRUS wniosek o objęcie jej nowym tytułem ubezpieczenia emerytalno-rentowego na podstawie art. 16 ust. 2 pkt  4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. W przypadku objęcia jej tym nowym tytułem ubezpieczenia, składki na to ubezpieczenie, na podstawie decyzji KRUS, będzie opłacał do KRUS, ze środków budżetu państwa, organ właściwy, który przyznał świadczenie pielęgnacyjne (osoba ta zachowa więc status ubezpieczonej w KRUS).

- jeśli osoba ta nie złoży do KRUS wniosku o objęcie jej ww. nowym tytułem ubezpieczenia emerytalno-rentowego w KRUS, i w wyniku rozstrzygnięcia KRUS, z powodu zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego/wykonywania w nim pracy, utraci status osoby ubezpieczonej w KRUS, finalnie zostanie zgłoszona przez organ właściwy do ubezpieczenia emerytalno-rentowego w ZUS i organ właściwy będzie opłacał składki na to ubezpieczenie do ZUS ze środków budżetu państwa.

 

UWAGA!

W przypadku wystąpienia zmian mających wpływ na prawo do świadczenia pielęgnacyjnego (w szczególności zaprzestania sprawowania opieki, wyjazdu członka rodziny za granicę, podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, uzyskania prawa do emerytury lub renty, renty socjalnej, zasiłku stałego, śmierci osoby wymagającej opieki, zawarcia związku małżeńskiego przez osobę wymagającą opieki) osoba uprawniona do świadczeń rodzinnych jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu wypłacającego świadczenia rodzinne (art. 25 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych).

Należy niezwłocznie poinformować organ właściwy o wyjeździe/pobycie wnioskodawcy lub członka rodziny poza granice Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem wyjazdu lub pobytu turystycznego, leczniczego lub związanego z podjęciem przez dziecko kształcenia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Nienależnie pobrane świadczenia podlegają zwrotowi wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Szczegółowe informacje uzyskać można w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Chmielnie, Dziale Obsługi Świadczeń, pod nr tel. 58 685 68 34, mail: gops@chmielno.pl

 

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego:

https://www.gov.pl/web/rodzina/vii-wiadczenie-pielegnacyjne111